Turkish

Ethereum'un Dencun Yükseltmesi

Dencun Güncellemesi, Ethereum'da işlem ücretlerini azaltmayı hedefleyen Katman-2 çözümleri için yeni depolama kapasiteleri sunar, validatör sayısına limit koyar ve Ethereum'un para politikasına etki ederek arzı potansiyel olarak düşürebilir.

Wkripto, Alice Kohn, Glassnode

• 8 min read
Ethereum'un Dencun Yükseltmesi

Yönetici Özeti

  • Ethereum'daki Dencun Güncellemesi, Katman-2 ölçeklendirme çözümlerinin işlem ücretlerini azaltmayı amaçlayan yeni veri depolama kapasiteleri sunuyor.
  • Güncelleme ayrıca validatör setinin büyümesini yönetmek ve verimli node iletişimini sürdürmek için validatörlerin girişi için sabit bir limit uygulamaktadır.
  • Bu değişiklik, yeni Ethereum arzı oranını azaltarak Ethereum'un para politikasını etkileyebilir. Bu da potansiyel olarak Ethereum arzında bir düşüşe yol açabilir.

Ölçeklendirme Çözümleri için Maliyetleri Azaltma

Ethereum 13 Mart Çarşamba günü bir başka büyük güncelleme daha geçirdi. Cancun-Deneb (Dencun) güncellemesi, Ethereum'un rollup altyapısına önemli değişiklikler getirdi. Güncelleme ayrıca node iletişimini ve ağ istikrarını iyileştirmek için Ethereum'un staking havuzunda çeşitli değişiklikler uyguluyor.

Son yıllarda, Ethereum ağının daha fazla işlemi toplu olarak işlemesine yardımcı olmak için çeşitli çözümler ortaya çıkmıştır. Roll-up'lar, işlemleri Ethereum blok zincirine harici olarak yürüten ve ayrı bir uygulama ortamı kullanan bir blok zinciridir. Roll-up üzerinde gerçekleşen işlem gruplarını bir araya getirerek tek bir işlemde birleştirir ve bu işlem daha sonra Ethereum blok zincirine sunulur ve Ethereum blok zinciri tarafından doğrulanır.

Roll-up çözümleri son 2 yılda popülerlik kazandı ve iki büyük ölçeklendirme çözümü olan Arbitrum ve Optimism, kullanımın sırasıyla 150 bin ve 100 bin günlük aktif adrese kadar arttığını gördü. Bu arada, Ethereum'un ana ağı günde 400 binden fazla aktif adresle hala en büyük işlem sayısına sahiptir.

Dencun güncellemesinin en önemli özelliği, Ethereum ağında ek veri depolama kapasitesi yaratmaktır. Bu güncelleme, blob olarak adlandırılan büyük veri paketlerini taşıyabilen yeni bir işlem türü getirmektedir.

Bloblar geçici olarak uygulama katmanı yerine konsensüs katmanında depolanır, bu da hem Ethereum ağı hem de roll-up'ların kendileri için ücret maliyetlerinin düşmesine neden olur. Aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi, güncelleme sonrasında işlem maliyetleri önemli ölçüde azalmış, Optimism ve StarkNet 1 cent'in altında ücretler bile kaydetmiştir.

USD'ye normalleştirme, roll-up ücretlerinin ana ağ ücretlerine göre nasıl farklı davrandığını anlamamızı sağlar. Başlangıcından bu yana, roll-up'lar hem Arbitrum hem de Optimism için işlem başına 0,10 ila 0,30 $ arasında değişen daha ucuz ve daha az değişken ücretler sunmuştur. Buna karşılık, Ethereum ana zincir ücretleri aynı dönemde 2 ila 7 dolar arasında değişmektedir.

Ethereum blok alanına yönelik talebin arttığı yoğun aktivite dönemlerinde, ücretler 30 doları aşacak şekilde artabilir. Dencun'dan önce, roll-up ücretleri bir şekilde ana zincir ücretlerine bağlıydı ve benzer durumlarda işlem ücretlerinin maksimum 2,50 $'a kadar arttığı görüldü.

Roll-up ücretlerinin Ethereum ücret piyasasının yüksek volatilitesine olan ortak bağımlılığı, genel olarak daha pahalı ve zorlu bir kullanıcı deneyimi ile sonuçlanma eğilimindedir. Bu katman-2 çözümleri, blok alanı için yeni bir talep kaynağı ekleyerek Ethereum ücret piyasasını da etkiledi. Fidelity tarafından hazırlanan bir rapora göre, çeşitli Katman-2 zincirlerinin ödediği işlem ücretleri, genellikle Ethereum'un ana ağında ödenen tüm toplam ücretlerin yaklaşık %10'unu oluşturmaktadır.

Kaynak: Fidelity Digital Assets

Dencun güncellemesiyle, Katman-2 sabitleme işlemlerinin bloblara ayrılması, büyük ölçüde kullanıcı deneyimini iyileştirme, ücretleri azaltma ve Ethereum Vakfı'nın rollup merkezli yol haritasıyla uyumludur. Düşük işlem ücretlerinin daha fazla kullanıcıyı roll-up'lara geçmeye teşvik edeceği ve böylece Ethereum tabanlı toplam işlem hacmini artıracağı düşünülmektedir. Bu strateji, ana zincirin merkeziyetsizliğinden ve güvenliğinden ödün vermeden ölçeklenebilirliği artırmayı amaçlamaktadır.

Ethereum için ilk ölçeklendirme çözümlerinin sunulmasından kısa bir süre sonra, 2021'in ortalarında ortalama işlem hacminde Saniye Başına 105 İşlem (TPS) artış gözlemledik. Bunun yaklaşık 46 TPS'sini ya da toplamın %44'ünü roll-up'lar oluşturuyordu.

Bu durum, roll-up odaklı yol haritası ve benzeri Katman-2 ölçeklendirme çözümleri için başarının ilk belirtisini göstermiştir. Ancak, Ethereum'un en büyük rakibi olan ve ortalama olarak saniyede 2,6 bin işlem (TPS) gerçekleştiren Solana ile karşılaştırıldığında, aralarında hala önemli bir fark bulunmaktadır. Bu, modüler mimariye sahip Ethereum ile monoliktik mimariye sahip Solana'nın tasarım farklarından kaynaklanmaktadır.

Stake Havuzunda Yapılan Düzenlemeler

Dencun güncellemesi ayrıca Ethereum'da stake edenleri etkileyen ve büyük ölçüde kullanıcı deneyimini iyileştirmeyi amaçlayan yeni teknik değişiklikler de getiriyor:

  • Daima geçerli imzalı çıkışlar, yetkilendirilmiş stake katılımcıları (likit stake havuzları gibi) için kullanıcı deneyimini geliştirir. Şu anda, bir kullanıcının bir stake havuzundan çıkışını yetkilendirmek için gereken imza anahtarı validatör operatöründe bulunmaktadır. Bu düzenleme, hisse sahibini pozisyonundan çıkmak istediğinde validatör operatörünün iyi niyetine bağımlı hale getirmektedir. Dencun güncellemesinden sonra, validatör operatörleri gönüllü çıkışları önceden imzalayarak stake sahibinin hissesinden tek taraflı olarak çıkmasına izin verebilir.
  • Onay süresinin artırılması, validatörlerin bir bloğun doğruluğunu oylamak için sahip oldukları süreyi 6,4 dakikadan 12,8 dakikaya çıkarır. Bu, daha fazla onay toplanmasına olanak tanıyarak blok onaylama sürecini hızlandırabilir. Onaylama sayısı şu anda günde yaklaşık 759 bin onaylama düzeyindedir.

Yeni validatörler için sabit bir limit de eklenerek validatör setinin büyümesinin yavaşlatılması amaçlanmaktadır. Şu anda bu dönüşüm limiti, her gün kaç yeni validatörün staking havuzuna girip çıkabileceğini düzenlemektedir. Bu limit, toplam validatörlerin belirli bir oranı olarak hesaplanan adımlarda kademe kademe arttırılmaktadır.

Şangay güncellemesinden sonra, aktif validatör sayısında büyük bir artış görüldü ve günde ortalama +1347 yeni validatör eklendi. Ancak validatör sayısı arttıkça bunun bir yan etkisinin de düğüm iletişiminin yavaşlaması olduğu fark edildi.

Dencun güncellemesiyle, artık ~6,4 dakikalık epok başına 8 yeni validatör sınırı getirmiştir.

Doğrulayıcı setindeki ve etkin staking dengesindeki büyümenin yavaşlamasının Ethereum'un para politikası üzerinde ikincil bir etkisi vardır. Mevcut ETH arz oranı, aktif validatörlerin sayısına dayanmaktadır ve artık daha azı staking havuzuna girebildiğinden, yeni ETH arz oranını yavaşlatabilir.

Şanghay Güncellemesinden bu yana, validatör seti büyüdükçe arz 1183 ETH/gün'den 2554 ETH/gün'e yükseldi. Erken olmakla birlikte, Dencun güncellemesinden kısa bir süre sonra arz oranlarının üçüncü kez düştüğünü gördük.

Potansiyel olarak daha yavaş bir arz, Ethereum arzı için net bir düşüş olarak da hareket edebilir, çünkü çıkarılan yeni ETH miktarından daha fazla ETH işlem ücretleri yoluyla yakılır. Birleşmeden bu yana, toplam dolaşımdaki arzda -410 bin ETH'lik net bir azalma gözlemlenmiştir.

Dencun güncellemesinin ETH arzı üzerindeki etkisi henüz net olarak görülmemiştir, çünkü birbirini etkileyen birkaç değişiklik vardır:

The combined impact of the Dencun upgrade on the ETH supply remains to be seen as there are now a few changes which impact each other:

  • Katman-2 sabitleme işlemleri artık blob veri yapısına taşınarak ücret tıkanıklığı baskısının yaklaşık %10'unu ortadan kaldırmıştır. Bu, yakılan ETH'de hafif bir azalmaya neden olabilir.
  • Katman-2'lerde ücretlerin düşürülmesi, hem Ethereum ana zincirinin hem de ölçeklendirme çözümlerinin daha fazla kullanılmasını sağlayabilir ve bu da ücret baskısını artırabilir.
  • Daha az sayıda yeni doğrulayıcı stake havuzuna girebildiği için arz artış oranının azalması muhtemeldir.

Ethereum, tarihi boyunca altı büyük güncelleme geçirmiştir ve bunların hepsi doğrudan ETH arzında bir değişikliği hedeflememiştir. Bununla birlikte, son dört güncellemede ETH arzındaki büyümenin yavaşladığı açıkça görülmektedir. Hatta Birleşmeden sonra biraz negatife dönmüştür. Aşağıdaki grafik, bu farklı güncelleme olaylarını ETH'nin dolaşımdaki arzındaki göreceli değişimle birlikte göstermektedir.

Özet ve Sonuç

Dencun Güncellemesi, blob işlemleri yoluyla ek veri depolama kapasitesi oluşturarak Ethereum ağına önemli geliştirmeler getirmektedir. Bu güncelleme, çeşitli ölçeklendirme çözümleri için işlem ücretlerini etkin bir şekilde azaltarak kullanıcı deneyimini iyileştirmekte ve roll-up kullanımını teşvik ederek toplam işlem hacmini potansiyel olarak artırmaktadır.

Güncelleme, yeni validatör girişini sınırlandırarak Ethereum'un para politikasını da etkileyebilir, bu da validatör setinin büyümesini ve sonuç olarak yeni ETH arz oranını yavaşlatır. Arzın azalması arzda potansiyel bir düşüşe işaret ederken, yeni blob yapısı aynı zamanda uygulama katmanında daha az işlem yapılmasına yol açarak yakılan ETH'yi azaltabilir ve muhtemelen azalan arzın etkisini hafifletebilir.

Sonuç olarak bu gelişme, Ethereum'un arzındaki büyümeyi yavaşlatma ve toparlanma merkezli yol haritasını uygulama eğilimini sürdürüyor. Son dört güncellemenin, Birleşmeden bu yana ETH arzında bir yavaşlama ve hatta hafif bir azalma ile sonuçlandığı görülebilir.

Yasal Uyarı: Bu rapor herhangi bir yatırım tavsiyesi içermez. Tüm veriler yalnızca bilgi amaçlı sağlanmaktadır. Burada verilen bilgilere dayanılarak hiçbir yatırım kararı alınmamalıdır. Kendi yatırım kararlarınızdan yalnızca siz sorumlusunuz.

Gösterilen borsa bakiyeleri Glassnode'un hem resmi olarak yayınlanan borsa bilgileri hem de tescilli kümeleme algoritmaları aracılığıyla toplanan kapsamlı adres etiketleri veritabanından elde edilmiştir. Borsa bakiyelerini temsil ederken en yüksek doğruluğu sağlamaya çalışsak da, özellikle borsalar resmi adreslerini açıklamaktan kaçındığında, bu rakamların her zaman bir borsanın rezervlerinin tamamını kapsamayabileceğini unutmamak önemlidir. Kullanıcıları bu ölçümleri kullanırken dikkatli ve tedbirli olmaya davet ediyoruz. Glassnode herhangi bir tutarsızlık ya da olası yanlışlıktan sorumlu tutulamaz. Borsa verilerini kullanırken lütfen Şeffaflık Bildirimimizi okuyun.

Çeviriler

Zincirde bu hafta bülteni İspanyolca, İtalyanca, Çince, Japonca, Türkçe, Fransızca, Portekizce, Farsça, Lehçe, İbranice, Arapça, Vietnamca ve Yunanca'ya çevrilmiştir.

📽️ Daha fazla video içeriği ve metrik eğitim için Youtube Kanalımızı ziyaret edin ve abone olun veya Video Portalımızı ziyaret edin.

Yeni sosyal medya kanallarımızı kullanıma sunmaktan gurur duyuyoruz:

Glassnode Resmi Twitter sayfamıza ve Glassnode Türkiye Twitter sayfamıza katılabilirsiniz.